"Przelot bocianów", czyli pożegnanie (niestety) z Zawrociem.

Hanna Kowalewska
Przelot bocianów
Zysk i S-ka, 2011

Powieść, która kończy cudowny cykl o  miejscu magicznym, zatopionym w przeszłości, gdzie najlepiej się myśli i odpoczywa. Zawrocie to dom z duszą, otoczony pięknym i bogatym w zieloność ogrodem. Podarowany Matyldzie, głównej bohaterce cyklu, z dobrodziejstwem inwentarza. Z rodzinnymi tajemnicami, z pretensjami, z pamiętnikiem babki Aleksandry...

Zdaję sobie sprawę z tego, że post dzisiejszy najbardziej zainteresuje i okaże się najbardziej zrozumiały dla tych, którzy spotkali się wcześniej z Matyldą. Nie da się opowiedzieć o ostatnim tomie cyklu bez powrotu do czterech pozostałych książek. Miłość do Zawrocia rodzi się od pierwszej części, od Tego lata, w Zawrociu - albo czytelnika zauroczy poetycka proza Hanny Kowalewskiej, albo styl autorki okaże się dla niego niestrawny. Język, jakim operuje jedna z moich ulubionych polskich pisarek, jest niezwykle malowniczy, barwny, bardzo sugestywny i soczysty. Czytelnik przenosi się na wieś, czuje zapach traw i słyszy ujadanie psów. Zawrocie ma w sobie wielką moc, przyciąga jak magnes. Akcja powieści toczy się również w Warszawie, ale to zaciszny dom wysuwa się na plan pierwszy. Dzieje się tak dlatego, że Matylda wciąż do Zawrocia wraca myślami, analizuje przeszłość i pamiętnik, pozostawiony przez zmarłą babkę.
Bo Matylda to niespokojny duch z pogmatwanym życiorysem. Mądra kobieta, której życie co rusz się rozpada, a ona próbuje rozsypane kawałki na nowo posklejać.

W ostatnim tomie bohaterka musi przewartościować codzienność, zmierzyć się z problemami zawodowymi i z własną siostrą. Fabuła Przelotu bocianów najmniej zanurza się w przeszłości. Matylda w nowej dla siebie sytuacji skupia się przede wszystkim na teraźniejszości i na dłużej wraca do Zawrocia, w którym pojawia się również ciotka, mieszkająca w Paryżu. Damę tę Matylda zna z opowieści i z listów babki. Ciotka okazuje się skarbnicą wiedzy o bliższej i dalszej rodzinie.

Hanna Kowalewska zaczarowała mnie przede wszystkim językiem powieści. Pierwszy tom cyklu pozostanie dla mnie najlepszą książką autorki, ale całą serię uwielbiam. Zakończenie sagi nie jest zaskakujące, życzyłam sobie, aby stało się tak, jak się stało. Szkoda tylko, że ten ostatni wątek nie zostanie rozwinięty.