O czytaniu. O wychowaniu. O wartościach.

Irena Koźmińska, Elżbieta Olszewska

Wychowanie przez czytanie

Świat Książki 2011

"Czyta na poziomie klasy piątej" - taka informacja widniała na kartce, którą Maja przyniosła do domu pod koniec stycznia. Było to podsumowanie pierwszego semestru trzeciej klasy. Niby fajnie i dobrze, ale skąd u nauczyciela taki wniosek? Otóż, opinia powstała na podstawie krótkiego testu, podczas którego uczeń czyta wypisane na kartce słowa. Ocena końcowa oparta jest na ILOŚCI przeczytanych w minutę słów.

Czytanie jest to odkodowanie - czyli zrozumienie - sensu zapisanego za pomocą znaków graficznych! 
Umiejętność czytania jest jak gmach, którego fundament i piętra tworzy dobra znajomość języka - duży zasób słów i zwrotów frazeologicznych, wyczucie składni i gramatyki. Litery, które pomagają w zapisaniu i odkodowaniu zapisanego tekstu, są jak dachówki. Ich nauczenie to ostatni, a nie pierwszy etap nauki czytania. I z pewnością nie da się zbudować domu z samych tylko dachówek! (s.70)

Szkoła na tym polu  kuleje. Nie dość, że skupia się na uczeniu liter przede wszystkim, a nie na rozumieniu tekstu (o czym świadczy wspomniany przeze mnie test), to preferuje głośne czytanie w celu sprawdzenia czy dziecko umie czytać. Wystarczyłoby jednak porozmawiać z dzieckiem na temat samodzielnie przeczytanego fragmentu tekstu, by przekonać się, czy rozumie to, co czyta, a co za tym idzie, czy potrafi czytać.

Irena Koźmińska - założycielka i prezes Fundacji "ABCXXI - Cała Polska Czyta Dzieciom" oraz Elżbieta Olszewska - dyrektor programowy tejże Fundacji w 2007 roku napisały książkę Z dzieckiem w świat wartości, którą uważam za bardzo wartościową i mądrą pozycję, traktującą o tym, co dzisiaj należy pielęgnować i cenić. W zagubionym świecie współczesności książka ta może stać się ważnym drogowskazem.
Wychowanie przez czytanie - druga książka ww. pań - to lektura obowiązkowa dla wszystkich. Powinni po nią sięgnąć zwłaszcza pedagodzy i rodzice, ale każdy odnajdzie w niej mnóstwo ważnych wskazówek nie tylko na temat czytania. Mnie nie trzeba przekonywać do tego, że literatura to niezbędny "element" życia, a dzieci karmione słowem wyrastają na mądrych, kreatywnych, ciekawych świata dorosłych. Dlatego, gdy przyniosłam do domu tę książkę, usłyszałam od P., że nie muszę jej czytać, a ci, co powinni, pewnie nie sięgną po Wychowanie przez czytanie. Obawiam się, że P. ma rację, a szkoda, ponieważ (moim skromnym zdaniem) książka jest genialna. Niby wiedziałam o wielu poruszanych w niej problemach, niby doskonale zdaję sobie sprawę z ważności pewnych rytuałów, a przede wszystkim nie trzeba mnie przekonywać (czy namawiać) do czytania sobie i dzieciom, ale...i tak książka ta jest dla mnie odkryciem wielkim i ważnym, i pokreśliłam ją bardzo, i wykrzyknikami udekorowałam. 

Mądrych książek nigdy za wiele!
Pamiętajmy: Czytanie to najskuteczniejszy - i najtańszy - sposób budowania zasobów wewnętrznych dziecka! (s.15) Szczególnie dziś, w kulturze zdominowanej przez technikę, gdy dzieci chętniej patrzą w migający kolorowymi obrazkami ekran, czytanie wydaje się istotne. To nie tylko sposób na wspólne spędzanie czasu, ale przede wszystkim czynność, która rozwija wyobraźnię, pamięć, wzbogaca język, uczy myślenia, ćwiczy koncentrację...zalet jest mnóstwo, wad nie dostrzegam:)

Na koniec przywołam słowa przywódcy jednego z kościołów amerykańskich, które zapadły mi w pamięć i na długo tam pozostaną:

Żaden sukces zawodowy nie zrównoważy porażki odniesionej w domu (s.90)